De verzorging van de overledene

De verzorging van een overledene is meer dan een verzameling van handelingen die gedaan moeten worden na het overlijden. Het is een gebeurtenis van groot belang voor mensen die een dierbare hebben verloren.

Als je dierbare is overleden komt er al snel het moment waarop er gedacht moet worden aan de laatste verzorging. De woorden zeggen het al. Het is werkelijk de laatste keer dat je dierbare verzorgd wordt. De laatste keer dat je je dierbare kunt zien en voelen. Dat verdient aandacht en een goede begeleiding.  Niet alleen professioneel, maar ook met het hart op de juiste plaats.

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt bepalen de nabestaanden wat er gebeurt. Alles mag en bijna alles kan. Zolang dit maar binnen de Wet op de Lijkbezorging valt. Jij bepaalt dus of jouw dierbare overledene thuis verzorgd en opgebaard wordt en op welke manier dit gebeurt. Ik begeleid daarbij en geef professioneel advies over de keuzes die gemaakt moeten worden. Maar altijd in overleg met jou.

De laatste verzorging. Wat is dat nu eigenlijk?

Het doel van de laatste verzorging is het geven van de lichamelijke verzorging aan je overleden dierbare om zo met liefde en respect tot een mooie opbaring en afscheid te komen. Want het uiteindelijke doel is toch: afscheid nemen van je dierbare.

De confrontatie met het overleden lichaam kan heel moeilijk zijn. Soms zo moeilijk dat mensen ervoor kiezen om de laatste verzorging aan de uitvaartondernemer over te laten. Als dit een weloverwogen keuze is dan is het prima, want zonder aanwezigheid van nabestaanden zorg ik uiteraard ook goed voor de overledene. Wanneer angst de reden is om niet te willen verzorgen dan probeer ik om deze angst met elkaar in de ogen te kijken en daar de tijd voor te nemen. Stapje voor stapje. Vind je het bijvoorbeeld moeilijk om je moeder naakt te zien en sluit je liever aan op een later moment? Geen probleem. Of heb je ooit wel eens gehoord dat er botten gebroken worden tijdens het verzorgen (hetgeen overigens een fabeltje)? Wij begeleiden je bij al deze vraagstukken.

De ervaring leert dat er uiteindelijk een waardevolle verzorging kan plaatsvinden en dat angsten plaatsmaken voor vertrouwen. Dit helpt echt in het proces van rouw en afscheid nemen.

Tijdens de laatste verzorging zullen er ook technische handelingen worden verricht.  Bijvoorbeeld het verzorgen van wonden en verwijderen van catheter, stoma of infuus. Of het plaatsen van incontinentiemateriaal en het vochtdicht maken van lichaamsholtes. Dit laatste gebeurt met behulp van absorberende materialen. Maar ook worden er soms materialen gebruikt om mond of ogen  te sluiten. Het zijn geen enge dingen en het wordt goed uitgelegd en toegelicht tijdens de verzorging.

Wanneer een overledene een pacemaker draagt dan dient deze in geval van een crematie verwijderd te worden. En ook wanneer er sprake is van weefsel- of orgaandonatie, of wanneer er obductie heeft plaatsgevonden zijn er wat meer technische aandachtspunten. Maar dat alles staat een thuisverzorging waarbij nabestaanden aanwezig zijn niet in de weg. Zelfs in geval van ernstige verwondingen kan een (thuis)opbaring plaatsvinden met de juiste zorg en begeleiding.

Koelen, niet koelen of thanatopraxie?

In de regel wordt een overledene gekoeld in de periode tussen overlijden en de dag van de uitvaart. Het lichaam is namelijk onderhevig aan ontbinding. Deze ontbinding start direct na het overlijden wat merkbaar is aan allerlei verschijnselen zoals lijkstijfheid, verkleuringen en geurvorming. Door een overledene te koelen en de omgevingstemperatuur laag te houden vertraag je dit proces van verandering en verval. De meningen zijn verdeeld over het wel of niet koelen. Wil jij dat jouw dierbare zo lang mogelijk “mooi” blijft of accepteer je het proces waarin het lichaam langzaamaan ontbindt? Er zal altijd vakkundig advies gegeven worden, waarbij de wensen en visie van de nabestaanden (en niet te vergeten die van de overledene!) met respect in acht genomen worden.

Thanatopraxie, oftewel tijdelijke balseming van het lichaam is sinds 2010 bij wet toegestaan in Nederland. De behandeling is erop gericht om alle lichaamsvloeistoffen te vervangen voor een conserverende vloeistof die ervoor zorgt dat het lichaam geen koeling nodig heeft en niet zo snel aan veranderingen onderhevig is. De ervaringen zijn uiteenlopend maar over het algemeen wordt door de voorstanders van deze methode gesteld dat het lichaam een mooie kleur behoudt en prettiger benaderbaar is omdat er geen koeling gebruikt hoeft te worden. Hierdoor voelt de overledene niet koud aan. Tegenstanders geven weer aan dat het lastig is om werkelijk afscheid te nemen omdat de overledene “te mooi” blijft en zo het natuurlijke proces geen kans krijgt. Ook is de behandelmethode behoorlijk ingrijpend, wat de rust van het lichaam zou verstoren.

Thanatopraxie wordt over het algemeen verricht in een rouwcentrum of mortuarium, maar kan tegenwoordig ook steeds vaker in de thuissituatie plaatsvinden.

Babies en kinderen

Als je net vader of moeder bent geworden en je kindje is doodgeboren of kort na de geboorte overleden, zijn er ongelofelijk veel tegenstrijdige gevoelens en behoeften. Je allerdiepste wezen wordt geraakt. Het verliezen van je kind is de nachtmerrie van iedere ouder. Het roept meer op dan verdriet.

Het verzorgen van je kindje is ongelofelijk belangrijk bij het rouwen. Nog één keer je kindje aanraken en vasthouden met de liefdevolle zorg die jij als ouder het allerbest kunt geven.

Wanneer je afscheid moet nemen van een kind dat al wat ouder is zijn er al veel herinneringen opgebouwd waarop je kunt terugblikken en die je wilt eren. Bij een pasgeboren kindje is dat anders. Daar is er enkel het moment, en van daaruit neem je afscheid.

Hoe kort een leven ook is, je mag het altijd vieren en terugblikken op dat wat je hebt gedeeld met elkaar.

Ik ondersteun je graag bij deze laatste waardevolle momenten en sta je bij met raad en daad  bij de laatste verzorging en de periode rondom het afscheid.

Als je weet dat je gaat overlijden heb je vast een heleboel vragen over wat er allemaal gaat komen als het zover is. Vragen over de laatste verzorging of de invulling van je afscheid. Het is heel normaal als je daar eens over wilt praten. Zo kun je je wensen bespreekbaar maken en uitspreken wat je kwijt wilt. Alleen of samen met je partner of familie.
Ik ga graag met je in gesprek over dit moeilijke onderwerp. Alles mag uitgesproken of gevraagd worden. Ik zal je daarna een vrijblijvend advies geven en eventueel doorverwijzen naar een uitvaartondernemer met wie ik samenwerk.